ضد یخ ماشین یک ترکیب شیمیایی و مایع خنک‌کننده است که به‌عنوان افزودنی استفاده می‌شود. این مایع با رنگ‌های مختلف از جمله سبز و قرمز تولید می‌شود و لازم است کاربران تفاوت ضد یخ قرمز و سبز را بدانند؛ زیرا این ۲ محصول دارای ترکیبات و کاربردهای خاصی هستند.
ضدیخ یکی از اجزای مایع مورداستفاده در سیستم خنک‌کننده خودرو است و عمدتا از اتیلن گلیکول یا پروپیلن گلیکول ساخته می‌شود. علاوه‌بر گلیکول، مخلوط‌های ضد یخ دارای بافر‌های pH نیز هستند.
این ویژگی، خاصیت قلیایی محلول را حفظ می‌کند و ترکیبات ضدخوردگی دارند و از تخریب اجزای فلزی سیستم خنک‌کننده جلوگیری می‌کنند.
می‌توان گفت ضد یخ، مایع کنترل دما در خودرو است. همه موتورهای احتراق داخلی، مانند موتور خودرو که در زیر کاپوت قرار می‌گیرد، گرمای فوق العاده‌ای تولید می‌کنند. اگر افزایش دما کنترل نشود، اجزای دقیق موتور که از لاستیک، فلز و پلاستیک ساخته شده‌اند، آسیب می‌بینند و منجر به خرابی فاجعه‌بار موتور خواهد شد.
به همین علت لازم است با توجه به تفاوت ضد یخ قرمز و سبز و همچنین سایر ضد یخ‌های تولیدی با رنگ‌های مختلف، برای خودروی خود ضد یخ مناسبی استفاده کنید تا از مشکلات گفته‌شده پیشگیری شود.
انواع ضد یخ
مخلوط‌های ضدیخ به‌شکل استاندارد مبتنی بر اتیلن گلیکول یا نسخه غیر‌سمی بر پایه پروپیلن گلیکول موجود است. اتیلن و پروپیلن گلیکول هر ۲ مایعات بی‌رنگی هستند و ترکیبات ضدخوردگی و سایر افزودنی‌ها تفاوت زیادی در شکل بی‌رنگ آن‌ها ایجاد نمی‌کنند.
با این حال، با توجه به تنوع در محلول‌های ضد یخ، تولیدکنندگان رنگ‌هایی را به این مخلوط‌ها اضافه می‌کنند تا به‌راحتی بتوانید یک نوع را از دیگری متمایز کنید.
برای آشنایی با رنگ ضد یخ باید بگوییم که ضد یخ‌ها در رنگ‌های (قرمز، سبز، آبی، زرد و نارنجی) موجود هستند. هر یک از این ضد یخ‌ها مناسب برای نیاز‌های خاص موتورهای مختلف و اجزای آن‌ها است.
تقریبا تمام سازندگان بزرگ خودرو، محلول‌های ضدیخ تولید می‌کنند تا نیاز‌های ضدخوردگی موتور خودرو‌‌های تولیدشده خود را رفع کنند.
ویژگی ضد یخ قرمز
ضد یخ قرمز معمولا به‌عنوان دکس کول (Dexcool) یا پروپیلن گلیکول شناخته می‌شود، که ماندگاری بیشتری نسبت به سایر انواع ضد یخ‌ها دارد.
به‌دنبال تکنولوژی اسید معدنی (IAT) فناوری اسید آلی (OAT) کشف شد که منجر به تولید فرمول‌های ضد یخ با رنگ‌های مختلف شد. (عمدتا فرمول‌های ضد یخ نارنجی رنگ با این فناوری تولید می‌شدند.)
بعدها، فناوری اسید آلی هیبریدی (HOAT) به‌عنوان ترکیبی از IAT و OAT اختراع شد. این فناوری ترکیبی، منجر به تولید ضد یخ قرمز رنگ شد. در مقایسه با ضد یخ سبز و ضد یخ معمولی، ضد یخ قرمز پایدارتر است و عمر پمپ آب را بهبود می‌بخشد.
ویژگی ضد یخ سبز
ضد یخ سبز شکل معمولی ضد یخ است. به‌طور معمول، ضد یخ با آب به نسبت ۵۰/۵۰ مخلوط می‌شود. پس از این رقیق‌سازی، مخلوط را خنک‌کننده می‌نامند که به رادیاتور موتور اضافه می‌شود. ضدیخ رادیاتور با انتقال گرما به رادیاتور از یخ زدن مایع خنک‌کننده جلوگیری می‌کند.
باید توجه داشت که گرمای بیش‌ازحد و عدم گردش آب در رادیاتور ماشین باعث گرفتگی موتور می‌شود و می‌تواند باعث ترک خوردن واشر یا مشکلات دیگری شود.
ضدیخ سبز معمولی دارای فناوری اسید معدنی (IAT) به‌عنوان پایه تولید است. در این تکنیک از اتیلن گلیکول یا پروپیلن گلیکول به‌عنوان پایه شیمیایی ضد یخ استفاده می‌شود. این مخلوط دارای برخی مواد افزودنی مانند سیلیکات یا فسفات است.
این نوع ضد یخ می‌تواند حدود ۳ سال دوام بیاورد. پس از آن، باید مایع خنک‌کننده را بشویید و به خنک‌کننده تازه تغییر دهید. بهتر است از این ضد یخ برای خودرو‌‌های قدیمی استفاده شود.
برای گردش بهتر آب در رادیاتور ماشین، توجه داشته باشید که بررسی و هواگیری رادیاتور نیز می‌تواند کارساز باشد و با همین بررسی‌های دور‌ه‌ای می‌توانید از خرابی‌های هزینه‌بر اتومبیل خود جلوگیری کنید.
تفاوت ضد یخ قرمز و سبز
۱- جالب‌ترین تفاوت ضد یخ قرمز و سبز در این است که ضد یخ قرمز نوعی محصول توسعه‌یافته است؛ اما ضد یخ سبز قدیمی‌ترین نوع ضد یخ به‌شمار می‌آید.
۲- ضد یخ قرمز از نظر تجاری به‌نام Dexcool شناخته می‌شود که ماندگاری بیشتری نسبت به سایر ضد یخ‌ها، از جمله ضد یخ سبز دارد؛ اما ضد یخ سبز شکل معمولی این محصول است.
۳- فناوری ضد یخ قرمز از HOAT (فناوری اسید آلی هیبریدی) تولید می‌شود که ترکیبی از فناوری اسید معدنی و اسید آلی است؛ اما ضد یخ سبز از IAT (فناوری اسید معدنی) تولید می‌شود.
۴- ضد یخ قرمز در مقایسه با ضدیخ سبز پایدارتر است.
۵- تفاوت ضد یخ قرمز و سبز در طول عمر آن‌ها نیز مشاهده می‌شود. ضد یخ قرمز طول عمر بیشتری نسبت به ضد یخ سبز دارد.
۶- ضد یخ قرمز نسبت به ضد یخ سبز کارآمدتر است و طول عمر پمپ آب و سایر اجزای سیستم خنک‌کننده را افزایش می‌دهد.
۷- اساسی‌ترین تفاوت ضد یخ قرمز و سبز در ترکیبات آن‌ها است. ترکیب ضد یخ سبز شامل مواد افزودنی معدنی است که به کلاس C11 تعلق دارد.
ضدیخ قرمز متعلق به کلاس G12 است که شامل G12+ و G12++ می‌شود. دوام آن‌ها ۳ سال است که بستگی به مخلوط و روش آماده‌سازی قبل از ریختن دارد.
ضد یخ سبز معمولا بیش از ۲ سال دوام نمی‌آورد. قیمت آن ارزان است و استفاده از آن در خودرو‌‌های قدیمی ترجیح داده می‌شود؛ زیرا ضد یخ سبز دارای لایه محافظ ضخیمی است که به جلوگیری از نشتی و ترک‌های جزئی در سیستم خنک‌کننده کمک می‌کند.
توجه: یک مورد دیگر از تفاوت ضد یخ قرمز و سبز در این است که هریک از آن‌ها ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی دارند؛
بنابراین مخلوط کردن ضد یخ قرمز و سبز برای کل سیستم خنک‌کننده شما فاجعه ایجاد می‌کند. لازم است برای مراقبت از خودرو نکات توصیه‌‌شده کارشناسان را رعایت کنید.
۸- ضد یخ قرمز پروپیلن گلیکول است. از طرفی ضد یخ سبز اتیلن گلیکول است.
۹- در ساختار ضد یخ قرمز از افزودنی‌های بازدارنده آلی (مثلا اسید کربوکسیلیک) استفاده می‌کند. برعکس، افزودنی‌های بازدارنده در ضد یخ سبز غیرآلی هستند، مانند: (سیلیکات‌ها، فسفات‌ها، بورات‌ها، نیترات، نیتریت، مولیبدات و غیره).
۱۰- در مورد تفاوت ضد یخ قرمز و سبز باید به این نکته هم اشاره کرد که ضد یخ قرمز در اتومبیل‌های مدرن استفاده می‌شود؛ اما ضد یخ سبز برای اتومبیل‌های قدیمی‌تر در نظر گرفته شده است.
همان‌طور که وسایل‌نقلیه قدیمی به‌تدریج از رده خارج می‌شوند، تولید ضد یخ سبز هم ممکن است متوقف و بسیار کمیاب شود.