به تازگی روی بسیاری از خودروها سیستمی به نام TPMS نصب شده که بعضی از این خودروها به بازار داخل نیز پا گذاشته اند. در حقیقت سیستم TPMS مخفف Tire Pressure Monitoring System است و وظیفه آن نشان دادن میزان باد لاستیک ها به راننده می باشد. این سیستم به صورت الکترونیکی کار می کند و به صورت زنده میزان باد لاستیک را به راننده گزارش می دهد.
این سیستم می تواند نه تنها از بروز تصادف هایی که به این دلیل پیش می آید جلوگیری کند بلکه با تذکر به راننده در مورد کم بودن باد لاستیک ها، میزان مصرف سوخت را نیز کاهش دهد. اگر به تاریخچه این سیستم نگاهی بیندازید متوجه می شوید که اولین بار این سیستم روی خودروهای لوکس اروپایی در دهه ۸۰ میلادی نصب شد و اولین خودرویی که با این سیستم وارد بازار شد پورشه ۹۵۹ در سال ۱۹۸۶ بود. در ادامه نیز رنو در سال ۱۹۹۶ و پژو در سال ۱۹۹۹ این سیستم را روی بعضی از خودروهای خود نصب کردند. همچنین در اواخر دهه ۹۰ میلادی بعد از اینکه تعداد زیادی از خودروهای سواری در آمریکا به دلیل ترکیدگی لاستیک دچار سانحه شده بودند قانونی وضع شد که روی خودروهای سبک این سیستم نصب شود تا از این وقایع جلوگیری شود. در ادامه این قانون و با اجباری شدن آن تمامی خودروهای سواری که از اول سپتامبر سال ۲۰۰۷ در آمریکا تولید می شوند باید چنین سیستمی را روی خود داشته باشند. سیستم TPMS به دو نوع iTPMS و dTPMS تقسیم می شود. مدل اول مخفف Indirect TPMS است که در آن از سنسورهایی که به صورت فیزیکی درگیر لاستیک هستند استفاده نمی شود و تنها به کمک سرعت چرخش چرخ ها و دیگر سیگنال هایی که در خارج از لاستیک قرار داده شده اند و به صورت مستقیم با ترمزهای ABS و EBD در ارتباط هستند، باد لاستیک را تخمین زده و به راننده اعلام می کند. این سیستم نمی تواند دقیقا باد لاستیک را مشخص کند و اگر لاستیک تعویض شود باید این سیستم توسط راننده Reset شود.
اما dTPMS مخفف Direct TPMS می باشد و این روزها اغلب خودروها از این نوع سیستم استفاده می کنند. در این نوع، از سنسورهایی استفاده می شود که به صورت فیزیکی و مستقیم در داخل و یا خارج از لاستیک نصب شده اند و باد لاستیک ها را به صورت مجزا به راننده اعلام می کند. حتی بعضی از این نوع سیستم ها می توانند دمای لاستیک ها را نیز گزارش دهند. این نوع سیستم ها به دو نوع هستند که بعضی در داخل لاستیک قرار داده شده اند و بعضی دیگر در خارج از آن اما هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. به عنوان مثال اگر سنسورها در خارج از لاستیک باشند، بسیار آسیب پذیر خواهند بود و حتی احتمال سرقت نیز وجود دارد. اما اگر سنسورها در داخل لاستیک باشند، باید به کمک باطری کار کنند اما با توجه به این که در داخل لاستیک هستند تعویض باطری و یا تعمیر آن ها بسیار سخت خواهد بود. اگر به یکی از سیستم های dTPMS نگاهی بیندازید متوجه می شوید که از قسمت هایی نظیر سنسورهای فشار، تبدیل کننده آنالوگ به دیجیتال، میکروکنترلر، اسیلاتور، انتقال دهنده فرکانس رادیویی، دریافت کننده فرکانس رادیویی و یک رگلاتور ولتاژ تشکیل شده است.
در نهایت باید گفت که مزایای این سیستم انکار ناپذیر است و این امر که راننده همیشه باد لاستیک ها را بررسی کند می تواند در کاهش احتمال تصادف، افزایش عمر لاستیک و کم شدن مصرف سوخت تاثیر به سزایی بگذارد. جالب است بدانید که به ازای هر ۱۰ درصد کم بودن باد هر لاستیک، ۱ درصد به مصرف سوخت خودرو اضافه می شود که ممکن است عدد کمی به نظر بیاید اما در آمریکا هر ساله ۲ بیلیون گالن سوخت به همین دلیل به هدر می رود!
متاسفانه در کشور ما برای اجباری شدن نصب یک ترمز ABS و یا دو کیسه هوا روی خودروها سال ها حرف و حدیث پیش می آید و این امر در نهایت پس از سال ها حاشیه روی خودروهای تکراری قبلی نصب می شود چه رسد به نصب سیستم هایی مانند TPMS! امیدواریم صنعت خودروی کشور هر چه زودتر از این وضعیت خارج شود و بتوانیم خودروهایی با طراحی و تکنولوژی روز جهانی تولید کنیم.
